M&A (Mergers and Acquisitions)

Całokształt zagadnień związanych z łączeniem przedsiębiorstw lub przejmowaniem jednego przedsiębiorstwa przez inne.

M1 (Pieniądz M1)

Najwęższa definicja ilości pieniądza; zawiera w sobie gotówkę, depozyty na żądanie, inne rachunki czekowe oraz czeki podróżne. W Polsce, w końcu 2006 roku M1 wynosił ok. 261 miliardów złotych.

M3 (Pieniądz M3)

Jedna z podstawowych miar ilości pieniądza w obiegu. M3 to suma wartości gotówki, czeków podróżnych, depozytów płatnych na żądanie i rachunków oszczędnościowych z możliwością wypłacania czeków, depozytów oszczędnościowych, depozytów terminowych w złotych i walutach obcych i umów odkupu. W Polsce, w końcu 2006 roku M3 wynosi ponad 477 miliardów złotych.

Macierz BCG

Metoda opracowana przez firmę doradczą Boston Consulting Group, stosowana w analizie działania firm posiadających szeroki asortyment sprzedawanych towarów/usług. Macierz BCG pozwala sklasyfikować asortyment działalności firm wg. obecnej pozycji konkurencyjnej oraz przewidywanych przyszłych zysków. Produkty firmy zostają podzielone na tzw. „dojne krowy”, „gwiazdy”, „znaki zapytania” i „psy”.

Majątek obrotowy

Składniki majątkowe przedsiębiorcy, które cały czas znajdują się w obrocie gospodarczym i których obieg i przetwarzanie stanowi faktyczną działalność przedsiębiorstwa. Są to zapasy, należności i roszczenia, papiery wartościowe przeznaczone do obrotu i środki pieniężne.

Makler

Osoba pośrednicząca w wykonaniu transakcji kupna-sprzedaży. Makler posiada wiedzę umożliwiającą składanie zleceń na giełdach zgodnie z regułami ich działania lub efektywne wykonanie transakcji, która nie jest giełdowa. W Polsce aby zostać maklerem papierów wartościowych potrzebna jest licencja wydawana przez Komisję Nadzoru Finansowego. Makler może także zawierać transakcje we własnym imieniu i na własny rachunek. Zawód maklera nie jest wyłącznie związany z giełdą papierów wartościowych. Maklerzy pośredniczą również np. w transakcjach na giełdach towarowych czy w transakcjach dotyczących transportu morskiego (tzw. maklerzy morscy).

Marża zysku

Wartość procentowa wypracowanego zysku w stosunku do przychodów ze sprzedaży.

Masowa prywatyzacja

Jedna z metod prywatyzacji zastosowanych w okresie transformacji, polegająca na nieodpłatnym przekazaniu wszystkim obywatelom pakietów akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw.

MBI - Management Buy In

Wykup przedsiębiorstwa przez grupę menadżerów z nim nie związanych, która po przejęciu firmy przejmuje zarządzanie nią.

MBO - Management Buy Out

Wykup przedsiębiorstwa przez jego aktualny zarząd. Zwykle taki wykup jest wspieramy przez pracowników lub/i inwestora zewnętrznego. Po dokonaniu wykupu zarząd nadal zarządza przedsiębiorstwem.

Mechanizm dostosowawczy

Mechanizm, który pozwala na powrót gospodarki do stanu równowagi, po wystąpieniu szoku gospodarczego (takimi mechanizmami są między innymi mobilność siły roboczej i elastyczność cen i płac).

Mechanizm Kursów Walutowych

System stabilizowania kursów walutowych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Kraje uczestniczące w mechanizmie ERM zgodziły się, że kursy ich walut w stosunku do wspólnej waluty europejskiej nie mogą odchylać się poza określony procentowo przedział wahań. Po wprowadzeniu wspólnej waluty euro do obiegu, stworzono nowy system stabilizowania kursów walutowych ERM2, przeznaczony dla krajów, które nie wprowadziły jeszcze euro.

Mediacja

Metoda rozwiązywania sporów za pośrednictwem mediatora (strona trzecia), który wysuwa niezobowiązujące sugestie rozwiązania sporu.

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości

Przyjęte na świecie jednolite zasady prowadzenia rachunkowości umożliwiające porównanie sprawozdań finansowych z różnych krajów. Wiele firm w Polsce prowadzi rachunkowość według dwóch standardów - polskiego i międzynarodowych, dla zagranicznych inwestorów. Standardy MSR wyznaczane są przez działającą w Londynie Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Board).

Ministerstwo Finansów

Ministerstwo odpowiedzialne za realizację budżetu państwa. W jego kompetencjach leży zorganizowanie systemu generującego wpływy do budżetu (urzędy skarbowe, administracja celna) oraz nadzór nad wydatkami. Ministerstwo Finansów zajmuje się także zarządzaniem długiem publicznym, w tym m.in. emisją skarbowych papierów dłużnych na rynkach krajowych i zagranicznych. Ministerstwo Finansów pełni kluczową rolę w procesie opracowania rządowego projektu Ustawy Budżetowej.

Ministerstwo Gospodarki

Ministerstwo, do którego należy realizacja celów gospodarczych rządu. Jest ono odpowiedzialne m.in. za wspieranie trwałego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego, innowacyjności i konkurencyjności gospodarki, rozwój przedsiębiorczości, tworzenie warunków sprzyjających wzrostowi wymiany gospodarczej z zagranicą a także zapewnienie bezpieczeństwa dostaw surowców energetycznych.

Ministerstwo Skarbu Państwa

Ministerstwo odpowiedzialne za nadzór właścicielski w przedsiębiorstwach, w których część lub całość udziałów jest w rękach państwowych. Do kompetencji Ministerstwa Skarbu Państwa należy także realizacja procesu prywatyzacji a także pomocy publicznej.

Mitel

Indeks cen akcji spółek włoskich i wybranych spółek zagranicznych (o odpowiednio wysokiej płynności) notowanych na rynku MTA/MTAX włoskiej giełdy papierów wartościowych.

Model cyklu życia

Model, wiążący poziom konsumpcji i oszczędności z wiekiem osób prowadzących gospodarstwo domowe. Zgodnie z teorią jego autora, Franco Modiglianiego, gospodarstwa domowe dążą do równomiernego poziomu konsumpcji przez całe życie. Młodzi ludzie wydają więcej, niż zarabiają, korzystając z kredytów bankowych. W średnim wieku ich dochody rosną, co pozwala im utrzymać dotychczasowy poziom konsumpcji, jednocześnie spłacając kredyty i oszczędzając na starości. Zgromadzone oszczędności pozwalają im konsumować mniej więcej tyle samo po zakończeniu aktywności zawodowej, kiedy już nie mają żadnych nowych dochodów. Modigliani uwzględnił też w swoim modelu możliwość otrzymania i pozostawienia spadku.

Model dochodu permanentnego

Prosty model konsumpcji, opracowany przez Miltona Friedmana, opierający się na dwóch założeniach: konsumenci dążą do jednolitego poziomu konsumpcji przez całe życie, a długość życia jest nieograniczona. Zgodnie z modelem dochodu permanentnego, gospodarstwa w swoich decyzjach dotyczących konsumpcji i oszczędzania nie kierują się bieżącym dochodem, ale tym, co uważają za swój dochód normalny. W przypadku dodatkowego, niespodziewanego przypływu środków finansowych nie zwiększą więc konsumpcji lecz oszczędności. Pozwolą im one przetrwać możliwy w przyszłości przejściowy okres niskich dochodów. W rezultacie, wahania dochodów mają niewielki efekt w postaci wahań poziomu konsumpcji.

Model IS-LM

Model makroekonomiczny, który łączy rynek dóbr i usług z rynkiem finansowym. Równowaga w modelu IS-LM następuje wtedy, kiedy jednocześnie w równowadze znajdują się rynek dóbr; podaż jest równa popytowi a inwestycje oszczędnościom) i rynek finansowy (popyt na pieniądz jest równy podaży pieniądza). W modelu IS-LM wyznaczana jest stopa procentowa oraz dochód równowagi. Ceny nie grają roli.

Model wzrostu Solowa

Opracowany przez Roberta Solowa model ekonomiczny, w którym stopa wzrostu gospodarczego zależy w długim okresie tylko od wzrostu liczby pracowników i postępu technicznego. Przejściowo, wzrost gospodarczy może przyspieszyć zwiększenie udziału oszczędności w gospodarce, z czasem jednak ten efekt wygasa. Poziom oszczędności w modelu Solowa określa, czy gospodarka jest w stanie dynamicznej efektywności, czy nieefektywności.

Monopolista

Przedsiębiorstwo lub grupa przedsiębiorstw działających w porozumieniu, którzy jako jedyni na rynku sprzedają dane dobro lub usługę, mając przez to możliwość swobodnego ustalania jego ceny. Zobacz również oligopol.

Moodys

Jedna z największych światowych agencji ratingowych.

mWIG40

Indeks cen średnich spółek notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. W jego skład wchodzi 40 spółek o średniej kapitalizacji i płynności.

MODELE MAKROEKONOMICZNE

Modele makroekonomiczne to uproszczony zapis zależności między powiązanymi ze sobą zmiennymi gospodarczymi. Parametry, które łączą ze sobą te zmienne, szacuje się obserwując przeciętną siłę obserwowanego w przeszłości związku między zmiennymi. Modele takie wykorzystywane są m.in. do prognozowania ekonomicznego i do symulacji efektów rozważanej polityki gospodarczej.

Poniższy rysunek pokazuje prosty model i jego wykorzystanie do prognozowania. Załóżmy, że chcemy prognozować przyszły poziom spożycia prywatnego. Zgodnie z teorią ekonomii, wpływ na to będzie miał przede wszystkim poziom dochodów. Zestawiamy więc dwa szeregi czasowe: poziom spożycia i poziom dochodów (załóżmy, że mierzymy go za pomocą PKB), który wystąpił w Polsce w latach 1995-2004 (czarne punkty na wykresie).

Następnie konstruujemy model. Polega to na wyliczeniu parametrów funkcji, która najlepiej objaśniałaby w przeszłości położenie czarnych punktów. Jeśli wybierzemy dla tej funkcji postać liniową, okaże się że poszukujemy prostej, która zaznaczona jest na rysunku (jej zapis matematyczny to: spożycie = 1,2 x PKB – 19,8).
Prognozowanie jest teraz bardzo proste. Jeśli chcemy oszacować, jaki będzie przyszły poziom spożycia przy dochodach (PKB) równych 160, podstawiamy taką wartość PKB do wzoru i otrzymujemy wynik 172,2 (na rysunku przedstawione jest to graficznie).

W prognozowaniu ekonomicznym posługujemy się modelami znacznie bardziej skomplikowanymi, wielorównaniowymi, które usiłują poprawnie odwzorować skomplikowane zależności wiążące ze sobą dziesiątki, setki, a w przypadku najbardziej rozbudowanych modeli nawet tysiące zmiennych gospodarczych. Sposób tego odwzorowania zależy od wyboru teorii ekonomicznej, opisującej funkcjonowanie gospodarki.

Międzynarodowe instytucje finansowe

Międzynarodowe instytucje finansowe zostały powołane głównie w celu regulowania przepływów finansowych na świecie i zapobiegania wydarzeniom kryzysowym oraz zapewnienia krajom środków finansowych na rozwój gospodarczy. Instytucje te są wspólną własnością wielu krajów i działają we wspólnym interesie.

Najważniejszą z nich jest Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), który powstał w 1944 r. i miał stać na straży powojennego ładu monetarnego tak, aby nie powtórzył się międzywojenny okres niestabilności walutowej Wielkiego Kryzysu i załamania się międzynarodowej wymiany gospodarczej w latach 30-tych. Przez ponad ćwierć wieku MFW realizował swoje zadanie zalecając krajom członkowskim stosowanie stałego kursu wobec dolara USA. Po rozpadzie systemu kursów stałych w 1971 r., każdy kraj ma obecnie prawo wybrać dowolny system kursu walutowego. Nie ma też formalnie uzgodnionej jednej waluty światowej. MFW służy pomocą krajom, które mają duże deficyty bilansu płatniczego lub przechodzą kryzys walutowy. MFW udziela wtedy pożyczki na określonych warunkach. Najpierw ocenia sytuację i wydaje zalecenia co do polityki gospodarczej, potem uzgadnia porozumienie z krajem, który zobowiązuje się do wykonania określonych posunięć w zakresie polityki gospodarczej. Pożyczka jest wypłacana na ogół w kilku ratach, a MFW nadzoruje czy kraj wykonuje zobowiązania np. czy obniża deficyt budżetowy, ogranicza kredyt z banku centralnego, czy liberalizuje gospodarkę (np. ograniczając przeszkody dla konkurencji rynkowej). Zadaniem MFW jest także ciągłe obserwowanie sytuacji makroekonomicznej w krajach członkowskich, aby wykryć zagrożenia dla ich walut. Służą temu okresowe „misje” w tych krajach, po których sporządza publicznie dostępne raporty (zob. country reports na stronie www.imf.org).

Oprócz MFW istnieją także międzynarodowe banki, których zadaniem jest finansowanie projektów inwestycyjnych w krajach członkowskich (np. tworzenie infrastruktury) lub przemian strukturalnych w sektorach gospodarki (np. w górnictwie węgla kamiennego). Są to: Bank Światowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju czy Europejski Bank Inwestycyjny.